Hazine ve Maliye Bakanlığı, Mekansal Veri Analiz (MEVA) Sistemi ile gayrimenkul sektöründe yeni bir denetim dalgası başlattı. Bu yıl içinde 16 binden fazla taşınmazı tarayan Bakanlık, tapu beyanları ile gerçek değerler arasındaki büyük farkları tespit ederek 9 bin 150 kişiden açıklama talep etti. Uygulama, gayrimenkul işlemlerinin gerçek değerler üzerinden yapılmasını ve kayıt dışı ekonominin önüne geçilmesini hedefliyor.
MEVA Sistemiyle Kapsamlı Takip
Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından kayıt dışı ekonomiyle mücadele kapsamında geliştirilen MEVA Sistemi, coğrafi bilgi sistemi temelli bir yazılımla hayata geçirildi. Bu sistem, Başkanlık bünyesindeki beyanname, bildirim, yoklama gibi verilerin yanı sıra tapu ve kadastro bilgileri, ikametgah ve yapı belgeleri, banka kredisi ve gayrimenkul ilan bilgileri ile değerleme uzmanları tarafından düzenlenen raporları da bir araya getiriyor. Bu sayede, gayrimenkullerin gerçek alım satım ve kira bedelleri, çeşitli algoritmalar kullanılarak hassas bir şekilde tespit edilebiliyor.
Gerçek Değerler ve Gönüllü Uyum Odaklı Denetim
MEVA, ilk aşamada 81 il merkezindeki defterdarlıklarda kullanılmaya başlandı. Defterdarlıklarda kurulan özel ekipler, MEVA üzerinden yapılan veri analizleriyle son 2-3 ayda gerçekleşen alım satım işlemlerini mercek altına alıyor. Tapuda gösterilen bedeller ile gerçek alım satım tutarları karşılaştırılıyor ve düşük beyan verenler tespit edilerek alıcı ve satıcılardan açıklama isteniyor.
Kendilerinden açıklama istenen kişiler, herhangi bir ceza olmaksızın pişmanlık hükümlerinden yararlanarak eksik ödedikleri harç miktarını yatırabiliyor. Ancak açıklamaları yeterli olmayan ve gönüllü olarak harç miktarını artırmayan kişiler vergi incelemesine sevk ediliyor.
İlk Sonuçlar ve Bakan Şimşek'ten Açıklama
Defterdarlıklar tarafından yapılan çalışmalar sonucunda, 16 binden fazla taşınmaz analiz edildi ve 9 bin 150 kişiden açıklama talep edildi. Şu ana kadar 2 bin 475 kişi gönüllü uyum göstererek 5,9 milyar liralık alım satım bedeli artışı üzerinden 113,9 milyon liralık tapu harcını cezasız olarak ödedi. Uyum göstermeyen mükellefler hakkında ise vergi incelemesi başlatıldı. Eksik harçların gönüllü ödenmemesi durumunda, bu tutarların yüzde 25 vergi ziyaı cezasıyla tahsil edileceği belirtildi.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek de MEVA'nın kısa süre içinde ülke genelindeki tüm vergi dairelerinde kullanılmaya başlanacağını açıkladı. Şimşek, "Bu sayede alım satım işlemlerinin gerçek değerler üzerinden yapılmasının yanı sıra kiraya verilerek gelir elde edilen ve beyanname verilmesi gereken gayrimenkuller de kolaylıkla tespit edilerek gerekli işlemler hızlıca yapılabilecek." ifadelerini kullandı. Bakan Şimşek, gayrimenkul alım satım işlemlerinde tapuda gerçek satış bedelinden daha düşük bedel üzerinden işlem yapanların, kendilerinden açıklama istenmesini beklemeden harçlarını pişmanlık hükümlerinden yararlanarak cezasız şekilde ödeyebileceklerini vurguladı.
MEVA uygulamasıyla doğru ve gerçek değerler üzerinden işlem yapılmasının sağlanarak, kayıt dışılığın azaltılması ve gönüllü uyumun artırılması hedefleniyor.